¿Qué pasó?*

Dyma beth ddigwyddodd* yr wythnos hon...

Cymanfa Ganu

Ymhlith nifer o resymau eraill, ymsefydlodd y Cymry yn Nyffryn Camwy er mwyn cael rhyddid i addoli yn eu hiaith eu hunain. Felly yn ystod degawdau ola’r 19g a dechrau’r 20g adeiladwyd nifer o gapeli ar hyd a lled y dyffryn. Adeiladwyd y cyntaf yn Nhrerawson yn 1873 (neu Gaer Antur, i roi enw’r Cymry ar y dref) ond does dim olion ohono yno heddiw, ac yn ôl y sôn mae rhywun wedi dwyn y plac oedd yn nodi lleoliad y capel. Bellach mae 16 o ‘gapeli Cymreig’ ar hyd a lled y dyffryn, e.e. yn Nhreorci, Bryn Crwn, Trelew, Bryn Gwyn, Dolafon, Tir Halen, Gaiman, Bethesda, Drofa Dulog, Lle Cul. Mae´r mwyafrif ohonyn nhw mewn lleoliadau eithaf unig a diarffordd, a hynny gan iddyn nhw gael eu hadeiladu gan deuluoedd oedd yn byw ar y ffermydd cyfagos. Byddai teuluoedd niferus yn mynychu oedfaon yn y capeli hyn bob dydd Sul, ond erbyn hyn achlysurol yw´r gwasanaethau sy´n cael eu cynnal ynddyn nhw - er bod Bethel yn y Gaiman a´r Tabernacl yn Nhrelew yn cynnal dwy oedfa´r Sul.

Mae Cymdeithas Dewi Sant yn cynnal cymanfaoedd canu misol yn y capeli hyn, a thro Eglwys Dewi Sant Dolafon oedd hi fis Ebrill. Eglwys fach yw hon mewn cuddfan ynghanol y coed, ac edrychai’n ddigon hudolus wrth i ddail yr hydref gwympo o’i chwmpas fel plu eira lliwgar. Dwi´n dwlu ar sŵn crenshian dan draed. Hwn oedd y tro cyntaf i fi gamu dros y trothwy, ac os oedd hi’n edrych yn fach o’r tu allan, edrychai hyd yn oed yn llai ar y tu fewn! Does dim ffenestri lliw iddi nac unrhyw addurniadau crand ar y waliau – ac eithrio´r fedyddfaen, a siapau’r ffenestri a´r nenfwd, edrychai’n debyg i gapel a dweud y gwir. Roedd pob sedd yn llawn, ac ambell un yn sefyll yn y cefn wrth i’r gymanfa ddechrau. Sbaeneg oedd iaith y darlleniadau a’r neges, ond roedd y canu’n ddwyieithog gydag ambell emyn yn uniaith Gymraeg, eraill yn uniaith Sbaeneg, a rhai yn neidio o un i’r llall. Ond teimlwn i reidrwydd i ganu pob pennill o ‘Dyma gariad’ (mae ‘na drydydd pennill i’r emyn yn y llyfrau yma, dwi heb ei weld o’r blaen), a ‘Cwm Rhondda’ ar dop fy llais yn Gymraeg. A dan ganu ‘O, am aros! Yn Ei gariad ddyddiau f’oes’ cerddodd y gynulleidfa drwy’r drysau derw ac allan i’r byd mawr.

Cwrdd Diolchgarwch

Ddydd Sul yr 22ain o Ebrill cynhaliwyd cyrddau diolchgarwch yng Nghapel Bethel y Gaiman, sef y capel dwi’n ei fynychu. Cwrdd Sbaeneg oedd yn y bore, a’r sedd fawr yn llawn gwahanol fwydydd – cyfrennais i ddau zapallito, sef pwmpenni bach. Cenais i ddwy gan o fawl gyda chriw ieuenctid y capel, a chafwyd neges ar Salm 100. Am 6 o’r gloch y prynhawn daeth tro’r cwrdd Cymraeg, a bûm i’n ei gyd-drefnu. Cafwyd darlleniadau, unawd, parti llinynnol, parti cyd-adrodd, a chefais i’r fraint o rannu neges gyda’r sawl oedd wedi dod i’r capel. Canolbwyntiais ar Salm 107:8-9 gan dynnu sylw at y ffaith mai Iesu yw bara’r bywyd ac mai fe sy’n rhoi’r dŵr bywiol i ni. Diolch o galon i bawb am eu cyfraniadau i’r cwrdd. Ar ôl y gwasanaeth, cynorthwyais i rannu’r rhoddion rhwng gwahanol focsys i’w dosbarthu i gartrefi yn y Gaiman

Trannoeth y cwrdd diolchgarwch fe lwythais i a Luned ei char gyda’r bocsys a’u cludo i’r gwahanol gartrefi. Doedd pethau ddim yn edrych yn rhy addawol ar y dechrau, gan fod rhai pobl ddim adre, a chi yn ein rhwystro rhag cael mynediad i un tŷ! Ond cawson ni groeso cynnes mewn un cartref yn Gaiman Newydd lle mae Jane Ellen yn lletya gyda gwraig sy’n gofalu amdani. Bydd hi’n dathlu ei phen blwydd yn 95 fis nesaf, ac er ei bod hi’n ansicr ar ei thraed ac ychydig yn drwm ei chlyw, roedd ganddi gof da a Chymraeg yn naturiol a choeth – a hynny er nad oedd ganddi unrhyw i siarad Cymraeg â nhw.

Yn ogystal â’r bocs o roddion, ro’n ni hefyd yn rhoi copïau o Clecs Camwy ac o raglen y Cwrdd Diolchgarwch i bob un. Felly cafodd Jane Ellen ei chyfweld ar gyfer rhifyn mis Ebrill o Clecs (fydd yn cael ei gyhoeddi cyn bo hir), cyn i Luned ofyn iddi, ‘Ydych chi eisiau i ni ganu emyn i chi?’ Do’n ni ddim wedi trafod hyn ymlaen llaw! Felly ganeuon ni ddeuawd o ‘Cyfrif y Bendithion’ yn y fan a’r lle! Ma´n siŵr mod i wedi gwrido, ond toddodd yr embaras wrth weld y mwynhad a befriai ar wyneb Jane Ellen. Buon ni i lond llaw o gartrefi eraill dros y ddwy awr dilynol a chael sgyrsiau braf a diddorol gan sawl person. Dim ond mewn un cartref arall gynigiodd Luned ein bod ni´n canu a gan nad oedd copiau o´r rhaglen ar ôl, disodlwyd sawl gair gan ´la la la´ y tro hwn wrth i´r ddeuawd droi´n driawd.

Bryn Gwyn
Mae nifer o bobl wedi bod yn dysgu Cymraeg yn Ysgol Bryn Gwyn dros y blynyddoedd, a’r wythnos diwethaf dechreuodd fy ffrind, Virginia, gynnal dosbarthiadau yno bob dydd rhwng 1.00 a 3.00. O hyn ymlaen, bydda i’n mynd gyda hi ar brynhawniau Mawrth ond fe es i ddydd Llun yr wythnos hon hefyd i gynnig help llaw. Mae Bryn Gwyn yn ardal wledig sy ar gyrion y Gaiman lle mae nifer o ffermydd ar wasgar, a gyferbyn â Chapel Seion mae Ysgol Bryn Gwyn. Bydd Virr yn cynnal dwy wers awr o hyd bob dydd i bob blwyddyn yn ei thro - o’r Meithrin hyd flwyddyn chwech. Tro blynyddoedd tri ac un oedd hi ddydd Llun a blynyddoedd pump a dau ddydd Mawrth, a gan mai dyma wersi Cymraeg cynta’r flwyddyn adolygu wnaethon ni bennaf. Roedd rhai o’r plant wedi cael gwersi yn y gorffennol ac yn cofio tipyn – y cyfarchion, teimladau, y lliwiau, a ‘pen-ôl ar y gadair’!

Ges i lifft i’r ysgol ddydd Llun, gan ddychwelyd i’r Gaiman ar y bws ysgol. Ond fentrais i yno ar gefn y beic ddydd Mawrth! Yn dilyn problem gychwynnol gyda’r gadwyn, gyrhaeddais i ben fy nhaith mewn rhyw 40 munud yn erbyn y gwyntoedd cryfion. Dwi heb reidio beic ers bron i flwyddyn, felly roedd fy nghoesau fel jeli wrth i fi gerdded i’r ystafell ddosbarth! Pan ddaeth hi’n amser troi am adref, arhosais i’r ceir a’r bysiau adael cyn esgyn y ceffyl haearn, heb sylweddoli fod un bws yn troi rownd mewn man cyfagos. Dywedodd Virr wrtha i fod y plant ar y bws yn dweud wrth basio(yn Sbaeneg), ‘Edrychwch, mae’r athrawes Gymraeg ar gefn beic!’

Tir Halen

Ardal arall yn Nyffryn Camwy, sy rhyw 27km o’r Gaiman yw Tir Halen. Rhoddwyd yr enw hwn ar y lle yn fuan wedi i’r Cymry gyrraedd yno – ar ôl dyfrio’r tir ac i’r dŵr anweddu, gadewid haenen o halen ar y tir. Ddegawdau mawr yn ôl, cafodd yr ardal ei hailenwi yn 28 de Julio (‘28ain o Orffennaf’, sef y dyddiad y glaniodd y Cymry ym Mhorth Madryn). Ond Tir Halen yw’r enw o hyd ar dafod leferydd Cymry Patagonia. Pentref fechan iawn sydd yn ei chanol, gydag ysgol, capel, amgueddfa ac ambell dŷ, ond mae Tir Halen ei hun yn ymestyn dros ardal enfawr gyda ffermydd yn frith drwyddi. A’r wythnos hon aethon ni ar drywydd un o’r ffermydd hyn. Cynigiodd ein cyfaill, Ricardo, fynd â ni am dro o amgylch Tir Halen, gan alw ar ffermwr oedd wedi prynu pwmp dŵr ganddo. Rhys Roberts sy´n byw yn ‘Bod Unig’, ac wedi enwi´r fferm ar ôl cartref ei daid ger Blaenau Ffestiniog cyn iddo ymfuo i Batagonia. Prin yw´r cyfleon mae Rhys a´i wraig yn eu cael i siarad Cymraeg erbyn hyn, ond ar ôl ambell frawddeg rydlyd llifodd eu Cymraeg yn rhwydd a siaradai Rhys Roberts gydag acen ogleddol gref! Dyw e erioed wedi bod i Gymru. Cawson ni sgwrs a thot o fate yn y gegin, lle´r oedd copi o Clecs Camwy ar y bwrdd! Ar ein ffordd yn ôl i’r Gaiman welon ni dyrbin Crocet (system drydanu gynta’r dyffryn), enfys yn yr awyr, pont grog fechan, a dulog marw.

Ysgol Feithrin

Dwi wedi ailddechrau darllen stori yn yr Ysgol Feithrin, ond ar brynhawn Iau yn hytrach na Gwener eleni. Bois bach, ma rhai o´r plantos wedi tyfu a chymaint o wynebau bach newydd yno! Maen nhw´n dilyn thema ´Fy Nghorff´ ar hyn o bryd, felly´r wythnos diwethaf ddarllenais i ´Bath Mawr Coch´ iddyn nhw, a´r wythnos hon ddarllenon ni ´Cyfrinach y Bwgan Brain´ - mae hi´n bosib cysylltu´r ddwy stori gyda´r corff! Cafodd y plant hŷn hwyl yn canu ´Pen, ysgwyddau, coesau, traed´ ar ras, a dynwared bwgan brain. On cwympodd un o´r plant lleiaf i gysgu.

Teisen Ddu
Ges i rysáit ar gyfer teisen ddu´r wythnos diwethaf, a neithiwr bues i wrthi´n pobi! Er ei bod hi´n edrych fel teisen ddu, y blas sy´n cyfri...

Empesamos...

Dwi bellach wedi goroesi´r pythefnos cyntaf o waith! Wel doedden nhw ddim yn wythnosau arferol o waith, a dweud y gwir, gan nad yw´r amserlen yn derfynol eto a mod i wedi cael fy siarsio i fwynhau wythnos gyntaf dawel er mwyn dadflino ac ymgartrefu unwaith eto. Er hynny, mae wedi bod yn gyfnod prysur! Wele ddetholiad...

Gaiman dan gerdded

Dechreuais i weithio ar brynhawn Sadwrn y 7fed o Ebrill mewn gwirionedd, wrth i fi ac Elliw gynnal taith gerdded o amgylch y Gaiman ar gyfer Pat McCarthy. Mae e´n gwneud taith o Ushuaia i Alaska ar gefn ei feic modur, Idris, er budd Unicef (http://patonabike.blogspot.com.ar/), ac roedd arno eisiau gweld ‘popeth’ yn y Gaiman. Doedd awr a hanner ar brynhawn Sadwrn y Pasg ddim yn amser delfrydol i weld ´popeth´, ond wnaethon ni’n gorau – y twnel (y trydedd gwaith i fi fentro i’r tywyllwch, a’r ail waith i fi gyrraedd goleuni’r pen draw), Ysgol Camwy, Tŷ Camwy, Capel Bethel, Cylch yr Orsedd, yr Ysgol Feithrin, a Thŷ Cyntaf y Gaiman. Er i mi ei edmygu o’r tu allan lawer tro, hwn oedd y tro cyntaf i mi gamu dros drothwy’r tŷ cyntaf a adeiladwyd gan David Roberts yn 1874. Pedair ystafell gweddol o faint sydd ynddo – y cyntedd/cegin/ystafell fwyta, yr ystafell wely (lle cysgai teulu o bump), y pantri lle cynhyrchid caws a menyn, a’r swyddfa. Yr unig beth o eiddo David Roberts ei hun yno oedd cist fawr ddu a gariodd gydag ef o Gymru, ac roedd gweddill y celfi a´r offer yn deillio o tua´r un cyfnod. Ac ystyried mai hwn oedd yr unig dŷ a safai yn y Gaiman pan y’i hadeiladwyd, mae bellach mewn man digon diarffordd a chuddiedig rhwng tai a thyfiant. Mae nifer o olygfeydd y ffilm ´Poncho Mam-gu’ wedi cael eu ffilmio yn y tŷ! Roedd hi´n braf ailymweld â’r llefydd hyn, a theimlwn fel tipyn o arbenigwraig ar y Gaiman a’r Wladfa wrth dywys ein cyfaill o un lle i’r llall gan adrodd gwahanol hanesion - er nad ydw i’n hollol siŵr a oedd fy ffeithiau’n gywir bob tro!

Côr Merched
Ddydd Llun fues i yn ymarfer y Côr Merched, a chefais groeso braf yn yr Ysgol Gerdd. Efallai mai’r bag o Mini Eggs oedd gen i’n anrheg ar gyfer y merched oedd y rheswm dros hynny! Er bod chwe mis tan Eisteddfod y Wladfa, mae’r côr wedi dechrau ymarfer caneuon ar ei chyfer yn barod, ac ro’n i wedi anghofio mor anodd yw hi i ddysgu cân Sbaeneg o’r newydd, yn enwedig un sydd â thipyn o fynd iddi. Erbyn mis Rhagfyr y llynedd ro’n i wedi meistroli sawl cân Tango a hyd yn oed wedi dysgu ambell i gân ar fy nghof. Ond ro’n i’n baglu dros fy ngeiriau fan hyn, fan draw, a fan ‘co ddydd Llun! Diolch byth fod cymaint o amser tan yr eisteddfod!


Noson Groesawu

Y noson honno cynhaliwyd noson groesawu gyfrinachol i fi ac Elin Rhys, sy’n ymweld â’r Wladfa am y tro cyntaf ers iddi fod yn athrawes yma yn 2007. Felly ar ôl cytuno i fynd gydag Ariela i brynu ham a chaws, aeth hi â fi i Breuddwyd lle’r oedd llond y lle o bobl, hwyl a bwyd yn ein disgwyl! Am syrpreis hyfryd, a chyfeillion nad oeddwn i wedi eu gweld ers dychwelyd. Felly bu llawer o sgwrsio, bwyta a chwerthin! Diben arall y noson oedd tynnu raffl mawreddog. Mae pobl (Esyllt, Ana, ac Elliw yn bennaf) wedi bod yn brysur ers wythnosau’n gwerthu tocynnau raffl a chasglu gwobrau er mwyn codi arian i brynu peiriant golchi newydd i Dŷ Camwy. Cefais i ac Elin y fraint o dynnu’r enwau lwcus o’r ‘het’, a phlymiais fy llaw i ganol y degau ar ddegau ar ddegau o docynnau disgwylgar, gan wirioneddol dwrio cyn tynnu un allan. Rhoddais waedd o chwerthin cyn cyhoeddi’r enw... Lois Dafydd, Tŷ Camwy! Er i mi fynnu eu bod yn tynnu eto, mynnodd Esyllt mod i’n derbyn y wobr, sef cacen o siop gacennau Blasus - roedd pob briwsionyn ohoni wedi diflannu o fewn deuddydd!

Ymhlith y gwobrau eraill oedd sychwr gwallt, gwerth $200 o betrol, pryd i ddau yn Gwalia Lân, te Cymreig i ddau yn Nhŷ Gwyn, basged o ddanteithion o Blas-y-Coed, a $300 i’w wario yn siop El Pato. Ar ôl y cyffro a’r diolchiadau, aeth y noson rhagddi gyda chanu a sgwrsio. A da yw cyhoeddi fod y raffl wedi codi digon o arian i brynu peiriant golchi newydd! Tair bloedd i lendid, a diolch i bawb am eu cefnogaeth. Mae Tŷ Camwy’n prysur droi yn dipyn o balas gyda pheiriant golchi newydd, gwresogydd newydd (diolch i griw y Bwthyn), teledu, a gosodwyd wi-fi yma’r wythnos diwethaf – mae peryg na fydda i’n gadael y tŷ eleni, heb sôn am gyflawni unrhyw waith...

Ôl-feithrin

Mae´r dosbarthiadau ôl-feithrin wedi ailddechrau yn y Gaiman ac yn Nhrelew. Dwi´n mynd i chwarae gyda phlant rhwng 5 a 9 oed yn Ysgol yr Hendre bob prynhawn dydd Mawrth, ac ry´n ni wedi bod yn cael tipyn o hwyl yn rasio mewn gwahanol ffyrdd - neidio, dawnsio, hercian, hedfan - a chwarae ´Oer / Poeth´ gyda charreg. Bu´r plant yn chwerthin cryn dipyn wrth fy ngweld i´n dringo´r ffrâm ddringo i chwilio am y garreg mewn coeden! Ac am ddwy awr ar brynhawniau Iau dwi´n chwarae gyda phlant rhwng 8 a 12 oed yn Ysgol Camwy. Ry´n ni´n dechrau trwy ymarfer siarad gan ofyn cwestiynau i´n gilydd er mwyn ymarfer ein Cymraeg, a´r wythnos hon benderfynon ni fabwysiadau gwahanol bersonoliaethau - yn ein plith oedd Sali Mali, Bufanda (sgarff), Cristina Kirchner, Patricia Sosa a Susana Gimenez! Yn dilyn hyn chwaraeon ni amryw o gemau, gan gynnwys cuddio, Y Cawr yn y Castell, a´r parasiwt lliwgar yw´r ffefryn, cyn mynd ati i ymarfer darn adrodd ar gyfer y Cwrdd Diolchgarwch.

Dolavon

Dyw´r gweithgareddau yn Nolavon heb ailddechrau eto, ond bûm am dro yno am y tro cyntaf yr wythnos hon gyda Luned a Tegai. Bydd y ffosydd yn cael eu cau ddechrau mis Mai, felly roedd hi´n gyfle i weld y melinau dŵr ar waith cyn i hynny ddigwydd. Aethom i ymweld â gwraig sy´n byw yno ac yn dipyn o arbenigwraig ar bobi teisen ddu, felly cawson ni sgwrs ddifyr ar ei hanes a´r dull o´i phobi. Mae´r deisen ddu yn tarddu o fara brith - dyw bara brith ddim yn bodoli yn y Wladfa - ond mae hi´n fwy o deisen, ac yn cynnwys cnau, mwy o amrywiaeth o ffrwythau sych, a rhywfaint o alcohol. Roedd gan bob teulu Cymreig eu rysáit eu hunain ar gyfer y deisen hon, a nifer ohonyn nhw wedi cael eu pasio´n gyfrinachol o un genhedlaeth i´r llall, felly mae hi´n anodd cael gafael ar rysáit. Cawson ni deisen ddu fawr yn anrheg gan y wraig yn Nolavon, a ches i ddod â´i hanner hi adref i Dŷ Camwy. Hon yw fy hoff deisen Batagonaidd, felly ro´n i wrth fy modd! Ac afraid dweud fod pob briwsionyn o hon wedi hen ddiflannu erbyn hyn hefyd. Dwi bron â marw eisiau rhoi cynnig ar pobi teisen ddu, a bellach wedi cael amryw ryseitiau ar ei chyfer. Felly efallai fydd gen i rysáit gyfrinachol ar gyfer cenedlaethau i ddod cyn bo hir...

Clecs Camwy

Mae Clecs Camwy cynta´r flwyddyn wedi cael ei gyhoeddi! Er mawr syndod i fi, ro´dd gweithwyr yr argraffdy (siop lungopïo yn Nhrelew) yn fy nghofio i a´r papur, felly doedd dim angen i fi drio esbonio´r hyn ro´n i ei eisiau. Er hynny, a´r ffaith fod y deg rhifyn diwethaf wedi cael eu hargraffu yno, deuai´r papur allan o´r peiriant bob siâp! Bob yn ail dudalen wyneb-i-waered, wedyn dim ond y dudalen gyntaf yn cael ei hargraffu ddeg o weithiau, cyn i bob tudalen ymddangos yn gymysgfa lwyr! Roedd hi´n amlwg fod y dyn mewn penbleth, ond yn gwrthod cyfaddef hynny wrtha i, a phenderfynodd mae o law mai llungopïo 200 o gopïau (2,000 tudalen) oedd yr unig ffordd. A threuliais i´r bore canlynol yn stafflo´r 200 copi cyn eu dosbarthu o amgylch Dyffryn Camwy. Mae fersiwn pdf o Clecs Camwy mis Mawrth ar gael i´w ddarllen ar wefan Menter Patagonia - www.menterpatagonia.org

Y Briodas, Buenos Aires, Bws, a Bienvenida!

'Hasta luego' oedd geiriau olaf y blogiad diwethaf, nôl ym mis Rhagfyr. Dri mis a hanner yn ddiweddarach, ac mae´r 'luego' hwnnw wedi cyrraedd - a dwi wedi cyrraedd Patagonia unwaith eto!

Mewn gwirionedd, fe ddylen i fod wedi dychwelyd ddiwedd Chwefror gan mai dyna pryd mae blwyddyn academaidd yr Ariannin yn dechrau. Ond yr hyn sy'n cael y bai am hyn, neu'r diolch gan rai efallai, yw priodas fy chwaer! Cawson ni ddiwrnod arbennig gyda gwasanaeth hyfryd a bendithiol yng Nghapel Soar y Mynydd, a gwledd a hanner yn Neuadd Goffa Tregaron. Ro´n i´n forwyn briodas. Llongyfarchiadau Esyllt a Ben! (Llun: http://wholepicture.wordpress.com/)

Ddeuddydd yn unig ar ôl y briodas cychwynnais ar fy nhaith: Bow Street (9.30, 2/4/12) - Treorci - Caerdydd - Llundain - São Paulo - Buenos Aires - Trelew - Gaiman (13.30, 5/4/12).

Dim ond diwrnod dreuliais i ym Muenos Aires eleni, a threuliais y rhan helaeth o'r ymweliad yn cysgu. Pryd gysga i siesta arall 5 awr o hyd rhwng nawr a Rhagfyr, gwedwch?! Ond cwrddais â fy ffrind, Sara yno cyn dal y bws yng ngorsaf Retiro - a oedd hanner awr yn hwyr! Ma'n siŵr mod i wedi crybwyll fy hoffter o fysiau'r Ariannin gwpl o weithiau o´r blaen - cadeiriau esmwyth, bwyd, ffilmiau, bingo - felly eisteddais yn fy sedd yn barod am 20 awr o orffwyso ysblennydd...

Ond nid felly y bu. Ryw awr yn unig ar ôl gadael y brifddinas, gwelais y fellten fwyaf i fi ei gweld erioed yn yr awyr! Edrychai'n fygythiol o brydferth, fel gwe pry cop euraidd yn cydio yn yr awyr. Ac ychydig funudau'n ddiweddarach trodd yr awyr yn ddu a llifodd y glaw ohoni wrth i un fellten ar ôl y llall fflachio fan hyn a fan draw. Ymddangosai pawb arall yn ddigon hamddenol a hapus eu byd gan barhau i wylio'r ffilm (ofnadwy), a chafodd bwyd ei weini i ni hyd yn oed - ond ro'dd arna i lond twll o ofn. Ro'n i ond yn gobeithio nad oedd unrhyw un o'r teithwyr yn gwisgo esgidiau gyda gwaelodion metel iddyn nhw, ac er y gwyddwn yn iawn fod teiars rwber yn ddiogel, gallwn ni ddim stopio meddwl am y ffaith ein bod ni mewn bocs o fetel yn symud drwy'r storm erchyll! Bu felly am o leiaf dwy awr, a'r diwrnod canlynol darllenais fod o leiaf 14 o bobl wedi marw yn y storm, a nifer fawr o dai ac adeiladau wedi cael eu difrodi. http://www.bbc.co.uk/news/world-latin-america-17633113 Ond gyrhaeddon ni ben ein taith yn ddiogel, er bod hynny ryw ddwy awr yn hwyr.

Wrth yrru trwy Ddyffryn Camwy gyda´i ffyrdd llydan, ei choed talwyrdd, ei bryniau brown a´i hawyr las, roedd hi´n anodd credu fod dros dri mis ers i mi fod yn eu cwmni ddiwethaf. Y prif wahaniaeth hyd yn hyn yw´r ffaith mod i mewn llety newydd eleni, sef Tŷ Camwy.

Efallai nad ´newydd´ yw´r gair priodol gan ei fod ymhlith rhai o dai hynaf y Gaiman. Tŷ teulu oedd e´n wreiddiol, ond ers blynyddoedd bellach mae wedi bod yn gartref i nifer fawr o athrawon Cymraeg a phregethwyr sy´n dod i weithio yn y Dyffryn. Mae mewn lleoliad hyfryd ar ben uchaf Heol Michael D. Jones a´r drws nesaf i Ysgol Camwy. Pwy sydd angen gosod larwm pan fydd rhyw ddau gant o blant ysgol yn cerdded heibio i ffenest eich ystafell wely toc cyn 8 bob bore? Dwi´n rhannu gydag Elliw, sef athrawes Gymraeg 2012, ac yn hapus iawn yma!

Roedd hi´n wyliau Pasg pan gyrhaeddais i (amseru da!), felly cefais ddeuddydd i ymgartrefu, cwrdd â chyfeillion, a bwyta teisen ddu, empanadas a chig eidion! Ma´i mor braf gweld pawb eto, ac mae´r ´croeso nôl´ dwi wedi ei gael wedi bod yn dwymgalon. Mynychais Oedfa Basg Sbaeneg yn y Tabernacl fore Sul. Cefais fy nghroesawu o´r sedd fawr, gyda´r gweinidog yn cyhoeddi mod i wedi dychwelyd i aros! Daeth nifer ata i ar ddiwedd y gwasanaeth gan holi a oedd hynny´n wir. Wel, mae´n newyddion i fi!

Mae´r gwaith bellach wedi dechrau, ond cewch chi wybod rhagor am hynny cyn bo hir...