¿Qué pasa?

Wel, dyma beth sy wedi bod yn digwydd yn ddiweddar...

Lludw

Ysgrifennais i flog yn ddiweddar ddiwrnod ar ôl i'r lludw o losgfynydd Puyehue-Cordon Caulle gyrraedd. Dair wythnos yn ddiweddarach, ac mae’n dal yma! Roedd yr wythnos gyntaf yn un ddigon ansicr - a chyffrous - a dweud y gwir. Cuddiodd pawb yn eu tai drwy’r dydd Sul cyntaf, felly arhosodd y lludw’n garped llonydd dros yr ardal. Er bod yr ysgolion wedi’u cau ar y dydd Llun a rhybudd i beidio â gadael eich tai os nad oedd raid, roedd rhai wedi mentro allan yn eu moduron, ac eraill yn sgubo’r palmentydd. Felly cododd y lludw i'r aer. Ail agorodd yr ysgolion ddydd Mawrth, ond erbyn y prynhawn roedd naws felynaidd iawn i'r byd - fel bod mewn llun sepia. A dechreuodd y gwynt chwythu! Bois bach, ’na beth oedd gwynt. Hyd yn oed os oeddech chi’n gwneud eich gorau glas i guddio’r darn lleiaf o groen – het fawr, sgarff fwy, sbectol, mwgwd i'ch ceg a'ch trwyn, roedd hi’n anochel fod eich gwallt, eich clustiau, eich llygaid, eich trwyn, a’ch ceg yn llawn lludw! Roedd y deuddydd nesaf yn ddigon tebyg, ac erbyn y dydd Gwener roedd y sefyllfa wedi setlo rhywfaint a’r ysgolion wedi eu hail agor. Mae rhagor o ludw wedi cyrraedd ers hynny gan fod y gwynt wedi troi cwpl o weithiau, ond dyw’r sefyllfa ddim cynddrwg ag oedd hi bythefnos nôl. Mae rhai yn dweud mai fel hyn fydd hi am ychydig wythnosau, eraill yn sôn fod rhagor ar ei ffordd ac y bydd hi fel hyn am rai misoedd, tra bod eraill wedi crybwyll y gair ‘blynyddoedd’! Hyd yn oed os na fydd rhagor yn cyrraedd, dwi’n siŵr y bydd pobl yn dod o hyd i ludw mewn ambell dwll a chornel am rai blynyddoedd…

Empanadas

Fel dwi wedi sôn o’r blaen, mae criw ôl-feithrin y Gaiman yn rhoi cynnig ar goginio bob pythefnos, a'r tro diwethaf cawson ni hwyl yn coginio empanadas! Daeth pob un â’i gynhwysyn – toes, ham, a chaws – a phawb yn gwneud ei ran wrth eu paratoi. Roedd hi fel ffatri yng nghegin Tŷ Camwy! Roedd un yn torri’r caws wrth i un arall ei rolio mewn ham, a’r lleill yn eu gosod yn y toes yn barod i'w rhoi yn y ffwrn. Mae’n siŵr ein bod ni wedi gwneud dros ugain o empanadas, ac wrth gwrs, roedd yn rhaid eu blasu! Felly eisteddon ni o gwmpas y bwrdd i’w bwyta gyda’n gilydd. Ac o, am flasus oedden nhw – chwarae teg i ni! Wel, galla i ddim cymryd unrhyw glod achos y plant wnaeth y gwaith caled. Tybed be goginiwn ni’r tro nesaf…


Diwrnod y Llyfr

Roedd y 15fed o Fehefin yn Ddiwrnod y Llyfr yma yn yr Ariannin, a chafodd Ysgol Feithrin y Gaiman amser bednigedig yn dathlu. Gwisgodd nifer o’r plant yn arbennig at yr achlysur – Eira Wen, Zorro, arth wen, Ben 10, tywysgoes… Daeth y plant â llyfr gyda nhw i ddangos i weddill yr ysgol, a darllenais i un o’r llyfrau Cymraeg iddyn nhw - ‘Mali a’r trên’ - cyn i un o'r athrawesau, Rebeca White, ddarllen llyfr Sbaeneg am fochyn yn bwyta gormod o lysiau. Bu’r plant hefyd yn adrodd ac yn canu i gloi amser gwych a lliwgar gyda’n gilydd. Dwi’n gobeithio fod y plant wedi mwynhau eu hunain, ac y bydd rhywbeth yn cael ei gynnal bob Diwrnod y Llyfr o hyn ymlaen.

Diwrnod y Faner / Día de la Bandera

Mae 20 Mehefin yn ddiwrnod pwysig iawn yn yr Ariannin, sef Diwrnod y Faner. Diwrnod arall o wyliau – hwrê! Mae’r diwrnod yn nodi marwolaeth Manuel Belgrano yn 1820, sef crewr baner yr Ariannin, ac ar y dyddiad yma bydd ysgolion ledled y wlad yn cynnal seremoni lle bydd pob plentyn blwyddyn 4 yn addo’i deyrngarwch i’r faner. Fues i ddim mewn seremoni, a bydda i'n onest gyda chi a chyfaddef (yn llawn cywilydd a balchder) mai’r rheswm dros hyn oedd mod i wedi cysgu tan 11 o’r gloch! Dyma’r hwyraf i fi gysgu ers cyrraedd y Wladfa - ac ar ôl bod mewn cyfarfod tan un o’r gloch y bore’r noson gynt, roedd e’n werth chweil. Roedd hi’n ddiwrnod o wyliau, wedi’r cyfan! Ond y noson honno fues i mewn cyngerdd yn Nhrelew lle ro’dd fy ffrind, Ariela, yn canu gyda chôr y brifysgol. Ond nid cyngerdd cyffredin mohono. Roedd un gân am ddyn yn ceisio gwneud galwad ffôn, ac felly’n llawn ‘bîps’ a rhifau, a chân arall lle’r oedd pawb yn cwympo i gysgu. Dyma’r adroddiad ymddangosodd yn un o’r papurau newydd yn ystod yr wythnos! Gyda llaw, ro’n i’n gwisgo streips…


Eisteddfod Mini Bethel

Daeth tro Capel Bethel i gynnal eisteddfod ar y 18fed o Fehefin. Mae’n cael ei galw’n Mini Bethel, gan ei bod hi’n llai na’r eisteddfod gyffredin. Agorodd drysau’r hen gapel (mae dau adeilad i Gapel Bethel, sef yr hen a’r newydd – yn yr adeilad newydd mae’r oedfaon) am 2 o’r gloch y prynhawn. A bois bach, roedd y lle yn orlawn! Dwi ar ddeall fod o leiaf 150 o docynnau plant wedi cael eu gwerthu, a phan ry’ch chi’n ystyried faint o gefnogwyr sydd gan bob un – Mam, Dad, Mam-gu, Tad-cu, Anti, Wncwl… - does dim rhyfedd ein bod ni i gyd fel sardîns!

Cefais i'r fraint o agor yr eisteddfod mewn gair o weddi yn Gymraeg, cyn i Judith weddïo’n Sbaeneg, a phawb ganu anthem yr Ariannin. Wedyn ymlaen â’r cystadlu! Y gystadleuaeth gyntaf oedd adrodd y plant lleiaf, sef ‘Dau Dderyn’. Wel, dwi’n cofio canu’r darn ’ma ar un o fy niwrnodau cyntaf yn Ysgol Dop Rhydypennau – ‘Dau dderyn bach ar ben y to. Dyma Jim, a dyma Jo…’ Penderfynodd pwyllgor yr eisteddfod mai cydadrodd deulais fyddai’r plant er mwyn arbed amser. Ac wrth weld rhyw dri deg o blant yn llenwi’r llwyfan, ro’n i – a sawl un arall, mae’n siŵr - yn cymeradwyo’r pwyllgor yn dawel bach. Do’n i ddim yn beirniadu tan un o’r cystadlaethau olaf, felly cefais i eistedd nôl a mwynhau’r adloniant – unawdau, partïon , corau, canu teuluol, eitem gan Ysgolion Sul. Ro’n i'n cystadlu gydag Ysgol Sul Capel Bethel yn y gystadleuaeth hon - ac enillon ni! Dyw’r ffaith mai ni oedd yr unig gystadleuwyr yn golygu dim, a fwynheuon ni gacen siocled yn fuddugoliaethus yn yr Ysgol Sul y bore canlynol!

Daeth fy nhro i feirniadu, sef y sgets. Un grŵp oedd yn cystadlu, a’r sgets yn seiliedig ar y lludw, a ro’n i yn fy nagrau yn chwerthin! Ro’n nhw’n fendigedig, ac yn llawn haeddu’r wobr gyntaf. Daeth y cystadlu i ben gyda ‘Chanu Emyn’, ac am 19.30 canodd pawb oedd wedi aros tan y diwedd ‘Hen Wlad Fy Nhadau’ cyn troi am adref. Bendigedig.










Arholiadau
Cynhaliwyd dau ddiwrnod o arholiadau Cymraeg CBAC yma yn ddiweddar. Ar 10 Mehefin, safodd pump arholiad Mynediad yn Nhrelew, a’r wythnos ganlynol safodd deg arholiad Sylfaen yn y Gaiman, a bues innau’n arsylwi. Cyrhaeddodd pawb Ysgol Gerdd y Gaiman erbyn 9 o’r gloch, ac ar ôl gosod y byrddau (a thynnu llun!), bant â’r cart! Darllen a Deall oedd y papur cyntaf, cyn taclo’r Ysgrifennu. Yn ystod y papur hwn, cafwyd toriad trydan - roedd digon o olau yn dod drwy’r ffenestri, ond Gwrando oedd y papur nesaf! Diolch byth, dychwelodd y trydan mewn pryd i wrando ar rywun yn llogi neuadd ar gyfer noson Salsa, rhywun arall yn trefnu gwyliau gwersylla, a Tania Tomos yn cwyno am JetAir! Dim ond eistedd yng nghefn yr ystafell fues i yn ystod yr arholiad, ac ro’n i wedi blino ar ôl dwy awr a hanner o hynny – druan â’r rhai oedd yn sefyll yr arholiad! Ar ôl seibiant o hanner awr, ymlaen at y llafar. Gan fod deg o ymgeiswyr, roedd Clare wedi gofyn a fydden i’n barod i rannu’r gwaith gyda hi. Ar ôl hyfforddiant cyflym ar sut i recordio ar yr MP3, aethon ni ati i siarad. Dwi’n credu mod i'n fwy nerfus na’r ymgeiswyr cyn dechrau! Ond llwyddodd pawb i ymlacio unwaith i ni ddechrau – er i fi ac un o’r merched ga’l ffit o gigls ar ôl un o’i hatebion! Roedd gweld cymaint yn sefyll yr arholiad, a naw ohonyn nhw dan 17oed, yn rhoi gwefr. Da iawn nhw!

Feria del Libro*

Y penwythnos diwethaf (9-12 Mehefin), cynhaliwyd 27ain *Ffair Lyfrau talaith Chubut yn y Gaiman. A llai nag wythnos cyn y digwyddiad, cawson ni wybod fod ’na stondin ar ein cyfer ni mewn lleoliad gwych drws nesaf i'r llwyfan - sef Menter Patagonia, Ysgol Feithrin y Gaiman, a Dosbarthiadau Cymraeg. Felly daeth rhai ohonon ni at ein gilydd i drafod syniadau, a threulio bron i bob eiliad rydd yn hel syniadau, paratoi deunydd, a chasglu nwyddau ac adnoddau i addurno'r stondin. Noson cyn agor y Ffair Lyfrau, aethon ni ati i'w gosod – lluniau o wahanol weithgareddau’r tri grŵp, arwyddion lliwgar ac atyniadol, balŵns, arddangosfa o lyfrau Cymraeg a gwaith yr Ysgol Feithrin, nwyddau i'w gwerthu, a bwrdd i blant liwio a chwarae gyda chlai arno.

Toc wedi saith o’r gloch nos Iau, cynhaliwyd yr 'acto' (seremoni agoriadol), lle’r oedd cynrychiolwyr o’r ysgolion lleol yn cario baneri, ambell un yn annerch y dorf, a phawb yn canu anthem yr Ariannin. Roedd cryn dipyn o bobl yno, a stondinau gan wahanol sefydliadau a gwerthwyr. Ond llun pa stondin benderfynodd papur ‘La Jornada’ ei gynnwys yn rhifyn y diwrnod canlynol…

Roedd ein stondin ni’n brysur iawn drwy’r penwythnos, gyda phlant o bob oed wrth eu bodd yn cael paentio eu hwynebau a lliwio lluniau - gan fy nghynnwys i ac Iwan, oedd wedi dod o'r Andes am y penwythnos. Ymhlith y lluniau hyn roedd Sali Mali, Jac y Jwc, a Smot. Mae nifer fawr o blant Cymru’n gyfarwydd iawn â’r tri yma, ac felly byddai’r rhan fwyaf yn eu lliwio'n eithaf cywir. Er enghraifft, mae Smot yn felyn, mae Sali Mali’n gwisgo ffrog oren, a Jac y Jwc yn gwisgo siaced goch. Ond prin yw’r plant yma sy erioed wedi eu gweld nhw, oni bai eu bod nhw’n mynychu un o’r ysgolion Cymraeg. Felly roedd hi’n ddiddorol iawn gweld eu dehongliad nhw o’r tri – Smot yn gi brown, Sali Mali’n gwisgo ffrog streipiog, a Jac y Jwc mewn siaced las! Roedd gyda ni rholyn o sticeri Sali Mali hefyd, ac ro’dd hi’n fendigedig gweld plant Patagonia yn cerdded o amgylch y neuadd yn eu gwisgo gyda chryn falchder.

Cynhaliwyd digwyddiad pwysig a hanesyddol am dri o’r gloch brynhawn Sadwrn y 10fed o Fehefin, sef lansio’r Testament Newydd Cymraeg-Sbaeneg. Dechreuodd y prosiect rai blynyddoedd nôl, gyda Mair Davies yn rhan ganolog o’r gwaith, a chafodd ei gwblhau yn 2010 – ychydig dros flwyddyn ar ôl ei marwolaeth. Cefais i gopi o’r Testament gan Gymdeithas y Beibl yng Nghymru fis Chwefror, a sylweddoli ar ôl cyrraedd mai hwn oedd yr unig gopi ym Mhatagonia gan fod rhyw 5,000 o gopïau yn sownd Buenos Aires. ‘Mae o fel aur!’ dywedodd Luned Gonzalez wrtha i. Felly yn ystod fy wythnosau cyntaf yma, cawn fy ngalw i godi mewn cyfarfodydd ac oedfaon i’w ddangos i bawb. Mae wedi bod yn ddefnyddiol tu hwnt gan mai oedfaon Sbaeneg yw’r rhan fwyaf – os nad ydw i'n deall yr holl bregeth, o leia ma’r darlleniad yn rhoi rhyw syniad i fi o’r testun. Ond ro’dd darlleniad yr ail bregeth i fi ei mynychu o Lyfr Eseciel…

Ta waeth, cafodd ei lansio mewn cyfarfod brynhawn Sadwrn a gwerthwyd degau ar ddegau ohono ar stondin yr Amgueddfa a’r Capeli Cymraeg, lle'r oedd hefyd arddangosfa werthfawr o hen Feiblau. A’r bore canlynol, cynhaliwyd cwrdd i ddiolch am y Testament Newydd ac am fywyd a gwaith Mair Davies yn y Wladfa yng Nghapel Bethel, ac roedd y lle bron yn llawn. Roedd gweddïau, emynau Cymraeg a Sbaeneg, darlleniad dwyieithog o Salm 66, ac eitem gan Ysgol Sul Bethel. Bues i wrthi drwy’r wythnos yn dysgu’r geiriau Sbaeneg i’r adnod a’r gân, heb sôn am y symudiadau! Roedd y cwrdd yn un arbennig, a gobeithio bydd defnydd mawr i’r Testament Newydd Cymraeg-Sbaeneg yng nghapeli a chartrefi’r Wladfa am flynyddoedd mawr i ddod.

Celebrar, Comer y Cenizas

Bois bach, dwi ym Mhatagonia ers bron i dri mis! A dwi wedi cael amryw brofiadau dros yr wythnosau diwethaf. Felly heb oedi rhagor…

Día de la Patria

Ma’r 25ain o Fai (Día de la Patria) yn ddiwrnod pwysig yn yr Ariannin, yn nodi dechrau’r broses o ennill annibyniaeth i’r wlad nôl yn 1810. Felly ro’dd hi’n ddiwrnod o wyliau. Hwrê! Am 11.00 ro’dd ’na acto (seremoni) yn y gimnasio – canu’r anthem, codi’r faner, cynrychiolwyr o’r ysgolion lleol yn cario baneri, anerchiadau, ac yfed siocled poeth i orffen. Ma’r siocled poeth yn rhan o’r traddodiad! Ma’n ddiwrnod i’w dreulio gyda’r teulu a bwyta bwydydd penodol. A chwarae teg, ges i wahoddiad i fwyta empanadas gyda theulu Ana! Pasteiod yw empanadas, gyda gwahanol lenwadau posib – cig, ham a chaws, india corn hufennog – ac maen nhw naill ai’n ca’l eu ffrio neu eu coginio yn y ffwrn. Gan ei bod hi’n ddiwrnod o ddathlu, gethon ni rai wedi’u ffrio! Que rico estaban!

Ac yn y nos, bwyta locro gyda theulu arall. Dim ond ar 25 Mai a 9 Gorffennaf (Diwrnod Annibyniaeth) mae locro’n ca’l ei fwyta, ac amrywiol yw’r teimladau tuag ato. Felly cyn ei flasu, gofynnais i Gladys be yn union yw locro? ‘Wel, mae e’n debyg i stiw gydag india corn, pwmpen a ffa gwyn, a chig moch – rhan o’r stumog, croen y mochyn, ac ma’n ca’l ei goginio gyda thraed moch i’w dewhau.’ ‘O, iawn!’ ddywedais i, gan ddifaru gofyn. Ond bois bach, ro’dd e’n flasus. A ges i ail blataid! Bwyd ar gyfer y gaeaf yw locro mae’n debyg, gan ei fod e’n ychwanegu haenen o fraster i gadw’n gynnes. Felly ar ôl tri empanada wedi’u ffrio a dau blataid o locro, dechreuodd y 26ain o Fai gydag ymweliad â'r gampfa!

Pen Blwydd Patagonaidd

Ymweld â’r gampfa wnes i ben bore fy mhen blwydd hefyd, a siarad gyda’r teulu hoff ar Skype cyn dechrau ar y dathlu! Y weithgaredd gynta' oedd cynnal ffug arholiad llafar yng Ngholeg Camwy gyda rhai o’r arddegau (da iawn nhw!) cyn dal y bws i Drelew. Ro’dd hi’n Wythnos yr Ysgolion Meithrin, felly cynhaliodd meithrin Ysgol yr Hendre barti pen blwydd arbennig - a chefais innau wahoddiad. Roedd y plant yn chwarae tu allan pan gyrhaeddais i, lle ro’dd ’na gastell bownsio! A do wir, ges i ganiatâd i fownsio gyda nhw! Dwi ddim yn siŵr a laniais i ar un o’r plant, ond gadawodd pawb mewn un darn…

Ro'dd 'na hefyd de parti gydag wyth cacen pen blwydd, a do’s gen i ddim cywilydd o gwbl i gyfaddef mod i wedi ca’l darn bach o bob un! Canodd y plantos ‘Pen Blwydd Llawen’ wrth i fi chwythu’r un gannwyll fach (arwydd amlwg o henaint) ar y gacen siocled a jam llaeth ro’dd Nia ac Ana wedi’i gwneud - cyn i Nia a fi fynd i gaffi cyfagos ac eistedd mewn cornel lan lofft er mwyn palu mewn i’r gacen yn slei bach. Wedyn nôl i Gaiman a cha'l hufen-iâ gyda chriw 'Clwb'. Hyd yn oed os y’ch chi’n gofyn am y côn lleiaf ma ’na ddau sgŵp anferthol o hufen-iâ yn ca’l eu pentyrru arno – a thawelwch mawr tra bo pawb yn canolbwyntio ar ei fwyta cyn iddo doddi, neu gwympo! Tiramisu a lemon pie o’dd fy newis i. Iym. A jyst pan o'ch chi'n meddwl mod i wedi bwyta llond fy mol, gorffennais i, Judith a Nia'r diwrnod mewn steil yn Nhrelew gyda phlataid o sglodion! Dwi yn ‘Dafydd’ wedi’r cwbl! Parhaodd y dathlu, a'r bwyta, y diwrnod canlynol, gyda gwragedd Sgwrs Sadwrn wedi paratoi te parti bach ar gyfer y sesiwn. Ac yn rhan o gyhoeddiadau Capel Bethel fore Sul, canodd pawb 'Feliz Cumpleaños/Pen Blwydd Llawen'! Ges i amser bendigedig, a ma'n rhaid dweud fod hyn i gyd wedi lleddfu rhywfaint ar y boen a'r tristwch o droi'n chwech ar hugain...

Playa Unión

Dwi ddim wedi ca’l cyfle i ymweld â llawer o lefydd dros y tri mis diwethaf, helbaw Porth Madryn a Threvelin, ond ddydd Sadwrn dreuliais i ryw hanner awr gydag Ana a Nia yn Rawson a Playa Union. Trerawson oedd y dref gyntaf ym Mhatagonia. Mynd â merch Ana i barti pen blwydd o’n ni, ac ethon ni yn y car ar hyd y prom i gael gweld mwy o’r lle – cyn stopio’n sydyn! Ro’dd ’na fan ar ochr y ffordd yn gwerthu ‘Cubanitos’ – fel fan hufen-iâ - felly ro’dd yn rhaid i ni stopio i’w blasu. Dwi’n dyfalu mai tarddiad yr enw yw’r ffaith eu bod nhw’n edrych fel ‘Cuban cigars’ – rholyn o ‘waffle’ wedi’i lenwi gyda jam llaeth. Gall fod yn blaen, wedi’i orchuddio mewn siocled gwyn neu siocled tywyll. Ges i un o bob un, wrth gwrs! A’u bwyta ar y traeth yn y gwynt. Ro’dd e’n fy atgoffa i rywfaint o Aberystwyth, gan fod y gwynt yn chwythu a’r tywod yn debycach i gerrig mân! Be well? Yn anffodus, dim ond yn Playa Unión ma Cubanitos yn ca’l eu gwerthu. Dwi’n credu y bydda i’n ymweld â’r ardal yn eithaf aml o hyn ymlaen…

Clwb Darllen
Dwi wedi dechrau dau glwb darllen yn ddiweddar – y naill yn Gaiman, a’r llall yn Nhrelew. Ry’n ni’n cwrdd am yn ail nos Fawrth, ac yn darllen ‘Pantglas’ gan Mihangel Morgan – adref yn gyntaf, yna gyda’n gilydd cyn bwrw ati i drafod. Ry’n ni wedi bod yn ca’l hwyl fawr yn dod i adnabod cymeriadau pentref Pantglas yn y penodau agoriadol, a phawb yn rhoi cynnig ar ddarllen y Wenhwyseg! Cawson ni neges o gyfarchion wrth Mihangel Morgan ei hun yn ddiweddar, sy wrth ei fodd gyda bodolaeth ein clybiau darllen.

Clecs Camwy

Ma gyda Dyffryn Camwy bapur bro newydd – ‘Clecs Camwy’. Ac o’r diwedd, ar ôl trafferthion argraffu a deuddydd i drefnu, ma’r papur wedi ca’l ei lansio! Cawson ni noson gerddorol yn Gaiman, gyda Gonzalo’n canu’r ffliwt, a Sylvia, Billy a Roberto’n canu unawdau, cyn prynhawn o adloniaint yn Neuadd Dewi Sant, Trelew. Roedd sgyrsiau difyr gan y llenor lleol Owain Tydur Jones ar ei waith a hanes papurau bro’r Wladfa, a Camila Molina yn siarad am ei chyfnod hi yn Llanymddyfri ddechrau’r flwyddyn. Dawnsiodd grŵp gwerin Gwanwyn, canodd Mercedes ‘Suo-gân’, a rapiodd Irupe ei fersiwn hi o ‘Briallu’. Diolch o galon i bob un a gymerodd ran a dod i gefnogi, ac i gyfrannwyr a noddwyr y rhifyn cyntaf!

Bydd ‘Clecs Camwy’ yn cael ei gyhoeddi bob mis gyda’r newyddion a’r digwyddiadau diweddaraf o Ddyffryn Camwy, yn ogystal ag amryw luniau, posau i blant ac oedolion, geirfa’r mis, a ryseitiau blasus. Cyri cyw iâr yw ryseit arbennig y rhifyn cyntaf, ac mae cyfle i un plentyn lwcus ennill gwobr trwy liwio llun o Sali Mali! Mae’r papur yn rhad ac ddim er mwyn iddo fod ar gael i bawb, os y’n nhw’n siarad Cymraeg ai peidio – hyd yn oed os ydyn nhw’n ei bigo lan mewn caffi neu siop, a’i roi lawr eto cyn darllen gair. Nawr mae gen i'r swydd o’i ddosbarthu – diolch byth am y beic! Mae ‘Clecs’ hefyd ar gael i'w ddarllen ar y we – www.menterpatagonia.org – felly gallwch chi gadw eich bys ar byls Patagonia o bedwar ban byd. Mae’r gwaith ar y rhifyn nesa eisoes wedi dechrau...

Lludw
Wel, ma Gaiman dan flanced wen. Na, nid eira - lludw. Ffrwydrodd llosgfynydd yn Chile dros y penwythnos, ac mae'r lludw wedi ca'l ei gario'r holl ffordd draw fan hyn! Wel, mas â fi a cherdded ynddo i'r capel. Cafodd y cwrdd nos ei ohirio, a dywedodd ambell berson wrtha i am beidio â mentro o’r tŷ os nag o’dd gwir angen. Ond ro’dd gwir angen paned o de arna i, a dim llaeth yn y tŷ, felly mentro i'r siop oedd raid! Cefais hefyd gyngor i orchuddio ’nheg a nhrwyn, a gofalu nad o’dd unrhyw ludw’n mynd i’r llygaid. Felly ’na le o’n i'n cerdded i'r siop yn gwisgo sbectol haul ac yn gwasgu’n sgarff dros fy nhrwyn a ngheg – achosai hyn i'r sbectol haul stemio! Ro’dd Gaiman yn union fel pan ma ’na eira yng Nghymru – yn dawel fel y bedd, gydag olion traed unig ar y llawr, ac olion ambell i gerbyd mentrus ar y ffordd. Ac ro’dd bod yn y siop fel bod ynghanol cyfnod o eira, ond heb y panig – pobl wedi gwisgo fel mai prin ro’dd darn o groen yn weladwy, yn siarad am y tywydd, ac yn stoco lan. Dwi ddim wedi gadael y tŷ ers dychwelyd o’r siop! Ma’r ysgolion ar gau heddiw, a dy’n ni ddim yn gwybod eto tan pryd – tebyg i ‘ddiwrnod eira’. Ond go brin fydd unrhyw un yn mynd mas i greu dyn lludw, sledio, taflu peli lludw na ’neud angylion lludw. Er bod y pedwar wedi croesi meddwl i!